Even één gedachte delen die ik afgelopen donderdag (19 april) opgedaan heb bij de netwerk ontmoeting “Balanceren tussen orde en chaos” van NVP, KKNF en BA&O. De spreker Ben Emans noemde iets dat op mij als kwaliteitskundige indruk maakte. Het is eigenlijk heel simpel. Althans, ik maak het heel simpel, om voor mezelf de kerngedachte onder woorden te brengen. Waarom hebben we organisaties? De reden is dat we transactiekosten willen minimaliseren. Zonder organisaties moeten we van alles doen om de transacties, het samenwerken, goed te laten verlopen. Als we een organisatie inrichten, zijn er binnen die organisatie minder kosten verbonden met de transacties (de relaties zijn immers geborgd in arbeidsovereenkomsten, processen, etc., maar ook in onderlinge afhankelijkheid en vertrouwen). Een zeer nuttige manier om het zo te zien, bedacht door Oliver E. Williamson, die er de Nobelprijs mee gewonnen heeft.

Waar gaat het dan mis in huidige organisaties? We importeren in organisaties allerlei mechanismen die de interne relaties moeten waarborgen, moeten garanderen dat alles alleen maar goed kan gaan. Steeds vaker lijkt op hoe het tussen organisaties gebeurt. Er worden dus in de organisatie weer meer transactieskosten gemaakt. In de vorm van jaarplannen, HRM cycli, kwaliteitssystemen, planning en control, enz. De interne kosten worden daardoor verhoogd en de efficiency van de organisatie verlaagd.

Het zou goed zijn (ik ben het in ieder geval van plan) om dit aspect eens goed te laten indalen. Hoe kan ik, in mijn rol, bijdragen aan verlaging van transactiekosten in mijn organisatie? De link met vertrouwen is heel sterk. Een organisatie waarbinnen medewerkers elkaar vertrouwen heeft minder noodzaak om alles te regelen en te beheersen en maakt dus minder kosten. Dat verklaart ook waarom bijvoorbeeld buurtzorg.nl goedkoper is dan een gefuseerde thuiszorgmoloch. Bij Amarantis kunnen ze er ook van meepraten. Hoe kan Vertrouwen weer de norm worden in organisaties?

(eerder gepubliceerd als KKNF blog)