< vervolg op deel 2 >

Toen de vraag gesteld was: “Waarom gebeuren er dingen die niemand wil?” komt voor mij de fase van kwalisoof: de realisatie dat het niet aankomt op alleen (rationele) kennis en logisch redeneren, maar ook op interactie (tussen mensen, groepen, organisaties). Dat is minder goed te te snappen, minder goed te ‘pakken’, maar omvat wel de verklaring (of in ieder geval méér verklaring) dan alleen de rationeel-technische benadering.

In deze periode begint het zoeken naar alternatieven voor de rationele benadering. Meer ruimte voor het groepsproces, samen nadenken, ruimte voor probleemonderzoek naast zoeken naar oplossing. Maar nog wel met de intentie om ‘in control’ te zijn, met inbegrip van die irrationele interacties tussen mensen. En dat houdt uiteindelijk ook op, want de vergissing begint eigenlijk al op het moment dat ‘in control zijn’ een doelstelling wordt van een rol die eigenlijk adviserend is.

De functiebenaming was eerder “kwaliteitsmanager’, zelfs een tijdje ‘corporate quality manager’. Maar hoe kun je nu in hemelsnaam iets ‘managen’ waarover je geen zeggenschap hebt? Er is geen discussie over wie verantwoordelijk is voor het goed afronden van projecten voor opdrachtgevers. Hoe kan dan iemand anders verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit daarvan? Dit zegt overigens ook wel iets over de inflatie in het begrip manager.

Sinds een paar jaar is de functiebenaming Adviseur Kwaliteit. Dan is in ieder geval duidelijk waar de verantwoordelijkheid ligt. Dat geeft ruimte, maar net zo goed commitment. De lijnmanager is geen deskundige op het gebied van de kwaliteitskunde. Maar hij weet alles van zijn afdeling, de klanten van zijn afdeling, zijn medewerkers. Er ligt dus een natuurlijk gebied voor samenwerking tussen lijnmanager en kwaliteitsadviseur. En daarbegint eigenlijk ook de omslag naar ‘kwalinar’. Een -soof probeert alles in zijn hoofd op een rijtje te hebben. Dat is belangrijk, want dat wordt van hem verwacht. De kwalinar kan afstand houden en toch betrokken zijn, dingen aan de orde stellen en toch niet met oneigenlijke verantwoordelijkheid worden opgescheept en tenslotte: dingen aan de orde stellen die verandering behoeven zonder dat die tot de vraag leiden waar hij zich mee bemoeit. Een kwalinar werkt aan de relatie omdat anders de inhoud geen onderwerp wordt.

Ik ben nog niet zover. Wel onderweg. En onderweg gebeurt er van alles: “Life happens while you’re making other plans”. Maar dat is misschien wel een inherent en natuurlijk onderdeel van een kwalinar.